Informacja nt. postępów w rekultywacji jezior kartuskich

Projekt pn.: „Kompleksowa rekultywacja jezior: Mielenko, Karczemne, Klasztorne Małe i Klasztorne Duże w Kartuzach” dofinansowany jest w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko Działanie 2.5 „Poprawa jakości środowiska miejskiego”.

Po dłuższej przerwie spowodowanymi niesprzyjającymi warunkami atmosferycznymi, które wstrzymały prace wydobywcze osadów dennych na Jeziorze Karczemnym ze względu na zamarzniętą taflę jeziora, prace zostały ponownie wznowione pod koniec marca br.. Pomimo iż panowała zima, Gmina Kartuzy intensywnie pracowała nad przygotowaniami do podjęcia dalszych etapów rekultywacji. Jednocześnie przedstawiciele Uniwersytetu Warmińsko - Mazurskiego monitorowali jeziora zgodnie z comiesięcznym harmonogramem badań.

W marcu – po ustąpieniu pokrywy lodowej - zaaplikowano pierwszą w tym roku dawkę koagulantów na jeziorach: Mielenko, Klasztorne Małe i Klasztorne Duże – jako element rekultywacji chemicznej jezior. Metoda inaktywacji fosforu (metoda chemiczna rekultywacji) polega na zmniejszeniu dostępności tego pierwiastka dla glonów planktonowych i sinic za pomocą koagulantów. Dzieje się to wskutek strącenia związków fosforu z toni wodnej (bezpośrednio po zabiegu), ale przede wszystkim powstrzymania uwalniania tego pierwiastka z osadów dennych w dłuższym horyzoncie czasowym. Wprowadzony do jeziora koagulant osiada na dnie w postaci kłaczków, tworząc barierę zapobiegającą wydzielaniu się fosforu z osadów do wody. Skuteczność metody uwarunkowana jest utrzymaniem powierzchniowej warstwy osadów jeziornych w stanie względnie nienaruszonym. Koagulanty są rozprowadzane metodą powierzchniową z pokładu jednostki pływającej. System dozujący środki chemiczne umożliwiał regulację intensywności ich podawania. Używane preparaty są bezpieczne dla środowiska. Aplikacja koagulantów może być prowadzona dwa razy w roku – wczesną wiosną oraz jesienią - ponieważ parametry jakości wody są w tych okresach najbardziej optymalne jeśli chodzi o wprowadzanie tych preparatów.

Cały proces oczyszczania jezior metodą inaktywacji fosforu jest rozłożony na cztery dawki (na każdym jeziorze). Obecnie Jezioro Mielenko jest po trzeciej dawce aplikacji – ostatnia aplikacja nastąpi jesienią br. Natomiast na jeziorach Klasztornym Małe i Klasztorne Duże rozpoczęto w marcu br. proces inaktywacji koagulantów, które będzie kontynuowany sekwencyjnie: jesienią tego roku i taki sam układ zdarzeń będzie powielony w przyszłym roku.
 

​

Na Jeziorze Karczemnym dodatkowe koagulanty będą aplikowane na każdym nadsektorze po zakończeniu procesu refulacji, a następną w całości po całkowitym zakończeniu prac refulacyjnych w 2022 i 2023 roku. Systematyczny monitoring i kontrola wody przez Uniwersytet Warmińsko- Mazurski pozwala na odpowiednie określenie dawki potrzebnej do zaaplikowania koagulantów na poszczególnych jeziorach.

W poprzednim artykule wspomnieliśmy o obecności obiektu na dnie Jeziora Karczemnego, które wykryto podczas badań ferromagnetycznych. Przygotowujemy się do ogłoszenia przetargu na wydobycie zalegającego przedmiotu. Nie jest to proste zadanie, ponieważ po wstępnej inwentaryzacji przez wyspecjalizowanych nurków, okazało się, że tym obiektem jest pompa napowietrzająca z lat 80-tych, do której przylegają rury oraz cała pozostałość jej instalacji. Niestety widzialność pod wodą w Jeziorze Karczemnym jest praktycznie zerowa, co stwarza dodatkowe utrudnienie i niebezpieczeństwo podczas wydobycia tego przedmiotu z jeziora. Niezbędnym jest przygotowanie odpowiedniej koncepcji, która pozwoli na bezpieczne wydobycie jej na brzeg i tym samym utylizację.

Obecnie wznowiono prace rekultywacyjne na Jeziorze Karczemnym poprzez rozpoczęcie prac na nadsektorze 8. Przypomnijmy, że na Jeziorze Karczemnym zostało wydzielonych 10 nadsektorów, z których dwa (nadsektor 10 i 9) zostały już oczyszczone. Firma INORA Sp. z o.o. zainstalowała większy refuler, który przyspieszy prace refulacyjne. Przerwa zimowa pozwoliła również wykonawcom na serwis całej infrastruktury służącej do wydobywania osadów na teren oczyszczalni ścieków.

Po zakończonej kompleksowej rekultywacji jezior osiągnięty zostanie główny cel przedmiotowego projektu jakim jest przywrócenie biologicznej aktywności zdegradowanych i zanieczyszczonych jezior kartuskich poprzez ich kompleksową rekultywację.

Natomiast szczegółowe cele ekologiczne projektu dotyczą:

eliminacji zagrożeń dla zdrowia ludzi oraz środowiska ze strony zanieczyszczonych obecnie jezior,

wyeliminowania negatywnego wpływu jezior na walory środowiskowe sąsiednich obszarów podlegających prawnej ochronie,

eliminacji rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń pochodzących z analizowanych jezior na tereny sąsiednie, w tym ich wpływu na wody rzeki Raduni i Morza Bałtyckiego,

poprawy jakości wszystkich komponentów środowiska w obrębie jezior kartuskich,

odnowienia terenów biologicznie czynnych w obrębie jezior.

Realizacja projektu pozwoli na poprawę jakości życia lokalnej społeczności mieszkańców miasta Kartuzy oraz osób przyjezdnych, a jednocześnie wpłynie na poprawę atrakcyjności miasta jako miejsca zamieszkania, pracy, wypoczynku czy inwestowania. W ramach rekultywacji powstaje również infrastruktura rekreacyjna tj. promenada wzdłuż Jeziora Klasztornego Małego oraz zagospodarowanie terenu wzdłuż Strugi Klasztornej w Kartuzach. W konsekwencji poddane rekultywacji jeziora staną się atrakcyjnym i bezpiecznym miejscem rekreacji i wypoczynku, nie tylko mieszkańców Kartuz ale także osób przyjezdnych, przywracając miastu funkcję turystycznego centrum regionu.

Zachęcamy do śledzenia strony internetowej www.kartuskiejeziora.pl poświęconej rekultywacji jezior kartuskich. Na stronie internetowej można zaznajomić się głębiej z tematyką rekultywacji oraz aktualnościami, które wprowadzane są na bieżąco.

- Warunkiem powrotu Kartuz do dawnej świetności jest oczyszczenie jezior znajdujących się na terenie miasta. Mówiło się i czekało na to 50 lat. Gmina Kartuzy otrzymała z Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko prawie 45 mln zł na oczyszczenie Jezior: Karczemnego, Klasztornego Dużego, Klasztornego Małego i Mielenko. Koszt rekultywacji szacowany jest na ok. 54 mln zł. Jest to największy w Polsce projekt kompleksowych działań poprawy jakości zdegradowanych zbiorników wodnych - mówi Mieczysław Grzegorz Gołuński, Burmistrz Kartuz.