Gmina Kartuzy

Gmina Kartuzy z miastem określanym mianem Stolicy Kaszub Kartuzy są jednym z najpiękniejszych miejsc Szwajcarii Kaszubskiej. Ponad połowa obszaru gminy z prawie 20 tys. ha powierzchni porośnięta jest lasami, a kolejne 5% powierzchni zajmują jeziora.  

Gmina Kartuzy jest dobrze skomunikowana z Trójmiastem i sąsiednimi powiatami stanowi doskonałe miejsce do organizowania aktywnej turystyki. Kartuzy – stolicę Kaszub wyróżnia szczególna dbałość mieszkańców o zachowanie i promocję kaszubskiej kultury. Widać to np. na odnowionym kartuskim Rynku, gdzie motywy kaszubskie wpisano w elementy małej architektury. Szczególną wartość stanowi język kaszubski, który można usłyszeć na ulicach Kartuz. Język kaszubski obecny jest również w Muzeum Kaszubskim im. Franciszka Tredera, prezentującym bogate zbiory etnograficzne. 

Jednym z najcenniejszych zabytków miasta jest XIV wieczna gotycka świątynia – obecnie Kolegiata, będąca świadectwem działalności na tym terenie zakonu Kartuzów. Charakterystycznym znakiem kartuskiej świątyni jest dach w kształcie wieka trumny symbolizujący ideę życia zakonnego ojców Kartuzów zawierającą się w słowach „memento mori”. Z dawnego Zespołu Poklasztornego Ojców Kartuzów z  XIV wieku zachowały się również zabudowania gospodarcze, erem oznaczony literą „P” oraz dawny refektarz, w którym obecnie działa Galeria „Refektarz” prezentująca sztukę współczesną. 

Teren gminy Kartuzy

Teren gminy Kartuzy charakteryzuje się urozmaiconą rzeźbą terenu, pięknie zachowanymi lasami, czystym powietrzem oraz naturalnymi zbiornikami wodnymi, nadaje się idealnie do uprawiania turystyki aktywnej. Warto podążyć turystyczną trasą samochodową „Droga Kaszubska" prowadzącą z Kartuz poprzez Łapalice, Chmielno, Ręboszewo na punkt widokowy Złota Góra. Złota Góra to raj dla żeglarzy, gdzie można wypożyczyć sprzęt żeglarski by podziwiać piękno okolicy z pokładów łódek, rowerów wodnych czy kajaków. Tutaj również odbywają się nasze największe imprezy plenerowe. 

Na terenie gminy Kartuzy znajdują sie 24 sołectwa, a w nich wiele malowniczych miejscowości: Mirachowo, Kiełpino, Ręboszewo czy Sianowo, gdzie w niewielkim parafialnym kościółku (Sanktuarium Sianowskim) znajduje się cudowna figura Matki Boskiej Sianowskiej Królowej Kaszub, patronki dobrej miłości.

Połączenie kolejowe Kartuz z Trójmiastem, obsługiwane przez Pomorską Kolej Metropolitalną, oraz autobusowe z sąsiednimi powiatami sprawiają, że stolica gminy - miasto Kartuzy - jest dobrym punktem wyjściowym dla organizowania aktywnej turystyki. To tu znajduje się piękny, odbudowany współcześnie (2019) dworzec kolejowy pełniący dzisiaj funkcję biblioteki i dworca integracyjnego łączącego wszystkie środki komunikacji: kolej, autobusy, taksówki i rowery. Niewątpliwym atutem jest również bliskość autostrady A2 oraz oddalonego o 16 km Portu Lotniczego Gdańsk - Rębiechowo im. Lecha Wałęsy, dzięki czemu przybywając do nas z odległych miejsc, macie Państwo gwarancję szybkiego i bezpiecznego przemieszczania się. Takie walory komunikacyjne, turystyczne i krajobrazowe uczyniły Szwajcarię Kaszubską, a w tym Ziemię Kartuską, jednym z najatrakcyjniejszych miejsc wypoczynku i rekreacji w Polsce. Kaszuby to Mazury i Bieszczady w jednym. Koniecznie trzeba do Kartuz przyjechać, żeby się o tym przekonać. 

Miasto Kartuzy

Początki Kartuz sięgają XIV wieku. W 1381 r. sprowadzano tu zakonników, kartuzów, którzy pod okiem pierwszego przeora, saksończyka Johannesa Deterhusa, rozpoczęli budowę klasztoru. Kościół po licznych przebudowach zachował się do dnia dzisiejszego i stanowi bezcenne bogactwo kulturowe Kartuz. ​Kartuzi, z uwagi na niezwykle surowe reguły życia zakonnego, budzili wielki podziw i szacunek. Ich słynne "Memento Mori", czyli "Pamiętaj o śmierci", do dziś uznawane jest za jedno z najważniejszych haseł Średniowiecza. 18 października 1850 roku w jedynym zachowanym do dzisiaj eremie zmarł ostatni kartuski zakonnik, o. Kazimierz Nitsch. 

W XIX wieku w Kartuzach zaczęły powstawać pierwsze budynki administracyjne. Już wtedy dużą wagę przywiązywano do estetyki tego terenu. Znaczenie Kartuz w regionie wzrosło po uzyskaniu przez wieś 29 marca 1923 r. praw miejskich. W lipcu tego samego roku Kartuzom nadano oficjalnie herb według projektu wybitnego działacza kaszubskiego oraz pisarza i poety, także lekarza, Aleksandra Majkowskiego. W 1998 roku miejscowość stała się stolicą powiatu obejmującego osiem gmin. Cztery lata później, na mocy decyzji Stolicy Apostolskiej, św. Brunon stał się patronem Kartuz.

Kartuzy są jedynym miastem w Polsce, do którego z każdej strony wjeżdża się przez pięknie zachowane lasy.

O mieście, gminie i regionie ziemi kartuskiej wydano mnóstwo publikacji książkowych, w których można dowiedzieć się ciekawej historii Kartuz. Zapraszamy do lektury, a polecane przez nas książki znaleźć można na półkach Miejskiej i Powiatowej Biblioteki Publicznej im. J. Żurakowskiego w Kartuzach oraz w wybranych kartuskich księgarniach: