Porozmawiajmy po kaszubsku!

Język czy dialekt?

Wśród polskich językoznawców spór nadal nie jest rozstrzygnięty, choć pogląd o odrębności kaszubszczyzny jako języka zyskuje coraz większą popularność, również w związku z rozwojem kaszubskiej normy literackiej, odrębnej względem dialektu ogólnopolskiego.

Status prawny etnolektu kaszubskiego w Polsce reguluje ustawa z dnia 6 stycznia 2005 r. o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym, definiując język kaszubski jako język regionalny. Zgodnie z nią istnieje możliwość używania przed organami gminy, obok języka polskiego, kaszubszczyzny jako języka pomocniczego – pierwsza dokonała tego położona w powiecie bytowskim gmina Parchowo. Teraz, na terenie Kaszub, spotkamy się z dwujęzycznymi nazwami ulic, miejsc, parków czy miejscowości. 

Od 1 czerwca 2009 r. zaczęła w Polsce obowiązywać Europejska karta języków regionalnych lub mniejszościowych – jest to istotne dla statusu języka kaszubskiego, bowiem język regionalny używany jest w kilku powiatach województwa pomorskiego.

W roku 2003 przydzielono językowi kaszubskiemu trzyliterowy międzynarodowy kod CSB według normy ISO 639-2.

Według przyjętej w czerwcu 2015 roku ustawy o języku regionalnym, kaszubski miał otrzymać taki status i w planach było pozwolenie na używanie go w urzędach gminnych i powiatowych. Prezydent Andrzej Duda zawetował jednak ustawę 27 października 2015 roku i nie weszła ona w życie.

Język kaszubski w edukacji

Obecnie w Polsce istnieje ok. 400 szkół, w których dzieci uczą się kaszubskiego. Od 2005 roku istnieje możliwość zdawania z niego egzaminu maturalnego. W języku kaszubskim wydawane są książki i czasopisma, emitowane są regionalne programy radiowe i telewizyjne. W języku kaszubskim jest też odprawiana liturgia słowa w kościołach.

Na Uniwersytecie Gdańskim w Instytucie Filologii Polskiej od 2009 roku na kierunku filologia polska prowadzona jest specjalność nauczycielska – nauczanie języka polskiego i wiedzy o języku i kulturze kaszubskiej (kaszubistyka). Prowadzenie tego typu studiów jest wypełnieniem artykułu 8. obowiązującej w Polsce Europejskiej karty języków regionalnych i mniejszościowych dotyczącym możliwości nauki języków regionalnych na wszystkich poziomach – od przedszkolnego do uniwersyteckiego. Od 2014 roku na Uniwersytecie Gdańskim funkcjonuje odrębny kierunek: Etnofilologia kaszubska, całkowicie poświęcony kulturze kaszubskiej.

Jeżyk kaszubski ma swoją wymowę, ale także pisownię i znaki alfabetyczne. Poniżej zapraszamy do spróbowania swych sił i krótkiej nauki języka kaszubskiego...

​